Македонска нација

Марина Апостоловска како дипломиран новинар работела во речиси сите македонски медиуми. Во 1992 година во месечникот „ЖЕНА“ почнала да ја пишува серијата „Стари семејства“, која преставува хроника за најзначајните фамилии во Македонија. Записите за старите семејства во тоа време ќе предизвикаат внимание кај читателската јавност.

По одличниот прием, Апостоловска овие текстови ќе ги преточи во книга под истоимениот наслов која ќе излезе од печат во 1999 година. На тој начин, таа ќе ги зачува од заборав сведоштвата на сите оние луѓе, кои во изминатите три века дејствувале на овие простори и имале значајно место во општествено-економскиот и културниот живот за нашата земја.

Текстовите кои говорат за изминатото време и етичките вредности во македонското семејство, чии традиции треба внимателно да се негуваат, сеуште го привлекува вниманието на јавноста. По тој повод ќе ви презентираме извадоци од текстот„Кога животот снима филм“, посветен на семејството Зега, кое потекнува од македонските племиња од Москополе.  Истражувајќи го родословното стебло и осврнувајќи се на животниот пат на семејството Зега, авторот Апостоловска ќе забележи:

„Во 18 век во Москополе, денешна Јужна Албанија, живееле многу сточарски племиња кои тргувале со производи во низините. Со наездата на муслиманите, тие биле принудени да бараат нови простори за живот и со стадата овци, крави, коњи, магариња, почнале да се симнуваат во близината на градовите на Јанина и Тракија, каде што трампеле жита.

Едно од тие племиња го носело името Зега. Тие биле едни од "Мацедонците", како што во тоа време ги нарекувале Македонците. Уште во својата постојбина Самарина, Зега во куќите чувале слики и предмети со ликовите на Филип и Александар Македонски.  Племето  Зега,  кон  крајот  на   18  и почетокот   на   19 век, најнапред  се  упатило кон Пелопонез, но тамошните староседелци кои зборувале грчки јазик не сакале да ги примат за свои соседи, пред се, поради нивниот јазик. И Зега и другите "мацедонцки" племиња биле нарекувани "вулгарис", што значело - простаци, поради што не ги примале да живеат со нив...“

Раскажувајќи за судбината на племето Зега, Апостоловска ќе забележи дека тоа најпрво дошло во Лерин каде што купиле чифлик, но потоа се преселиле во селото Загорани, меѓу Битола и Прилеп. Таму купиле чифлик, а главен станал  најстариот Димитрија Зега. Димитрија имал три сина, а по смртта на жената се преселил во Прилеп, каде целосно се посветил на трговијата.  Претежно работел со Грција и со дел од капиталот изградил грчка црква, на која и „денес стои вклесано неговото име.“ Синовите го учеле неговиот занает и патувале со него. Постарите набргу си одбираат нови живеалишта, а со Димитрија останува најмалиот Ванчо.  Меѓутоа:

„Ванчо уште бил младо момче кога умрел татко му Димитрие... Во тоа време од Александрија се вратила сестрата на Димитрие - Константина, жена на еден богат трговец, но која судбината ја оставила без деца. Откако се населила во Битола со огромното богатство и покуќнина, меѓу кои и десетина венецијански огледала и разновиден мебел од ебановина, Константина ја презела грижата за младиот Ванчо Зега.... Нејзиниот маж го подучувал Ванчо во трговскиот занает и тој за кусо време почнал да се грижи за богатството и на татка си и на тетка му Константина....

Богатството растело "како жито во амбар". Ванчо стасал за женење, а Константина се погрижила на внукот да му ја најде најбогатата и најубавата битолчанка...

Ванчо и Андромахи добиле четири деца - Сократ, Алики, Миха и Клео (Ники), за кои се грижеле дадилки и гувернанти.... Стопанот сеуште одлично тргувал и во куќата на Константина, која умрела некаде во 1910 година се живеело убаво и богато...

...Со почетокот на Балканските војни, Ванчо почнал да работи со војската и покрај работата, да заседнува со офицерите на карти и пијалак. По многу кусо време, комарот му влегол во крвта и тој полека почнал да го расипува семејниот имот. Андромахи успеала да го зачува само накитот што го носеле таа и ќерките, како и неколку сребрени свеќници и еден сребрен тас (сад за служење слатко), украсен со сонцето од Кутлеш. Ванчо го прокоцкал дури и чифликот во Загорани и од големото богатство семејството згазило во голема беда...

Откако војната заврши..., Ванчо, веќе наполно сиромашен човек, забележал дека Михо постојано се метка околу убавата кобила на Милтон Манаки. Бидејќи се знаеле со познатиот фотограф, Милтон му предложил на Ванчо да го земе малиот Михо да му биде чирак - ем ќе си игра со кобилата, ем ќе учи фотографски занает. Михо со задоволство ја прифатил понудата, најнапред поради можноста да биде блиску до кобилата, но со тек на времето тој се повеќе се вљубувал во фотографијата. По неколку години чиракување, Михо станал калфа кај Манаки, а во 1921 година и првиот киноапаратер во киното "Манаки" на Широк-сокак во Битола...

..По женењето, Михо се преселил во куќата на Јелена и по долги години, повторно го почувствувал семејниот живот... Во 1930 година Михо Зега, на конкурс, добива работа на воениот аеродром во Скопје и тие со Јелена се селат во големиот град... По само една година Михо станал ценет фотограф и шеф на секторот за авио-фотографија, ја сликал Македонија од авион, а на младите фотографи им го пренесувал занаетот и им давал сертификати за почнување самостојна дејност...

По војната (Втора светска војна), Михо отворил свој дуќан во Битола и станал ценет граѓанин, кој го вратил дигнитетот на името Зега... Бил голем домаќин, а неговата куќа била секогаш полна со гости. Мераклија за јадење и пиење, тој непосредно до   локалитетот Хераклеја со парите што ги заработувал како фотограф, купил лозје. Само по неколку години копање, наишол на археолошки ископини и државата му го откупила плацот. Тој со парите успеал да купи само велосипед, а археолозите на неговото лозје ги откопале најубавите антички мозаици во Европа и дел од амфитеатарот...“

„Ова е животната сторија на семејството Зега, полна со падови и блесоци, за маката да биде подлабока и убавината повозвишена“ – вака Марина ќе ја заврши својата приказна за семјството Зега. Семејство чии членови потекнувале од "Македонците", кои во куќите чувале слики и предмети со ликовите на Филип и Александар Македонски и на чиј имот се пронајдени најубавите мозаици на Хераклеја градот на Филип.