Основите на српската пропаганда во Македонија  биле поставени со “Начартанието” на Илија Гарашанин од 1854 година. Гарашанин во 60-те години на ЏИЏ век го испратил на “тајна политичка мисија” во Македонија, Стефан Верковиќ со цел :

“Македонските Словени при решавањето на Источното прашање... да се признаат како Словени, а не за Грци”

Катарџиев, Борба до победа… Т.И, стр.169;

ИЗВЕШТАЈ НА СТЕФАН ВЕРКОВИЌ ЗА НЕГОВАТА АКТИВНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА

ИЗВЕШТАЈ НА СТЕФАН ВЕРКОВИЌ ЗА НЕГОВАТА АКТИВНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА: ПОЗНАТО Е ДЕКА ДИЈАЛЕКТОТ НА МАКЕДОНСКИТЕ СЛОВЕНИ  СЕ РАЗЛИКУВА ОД ТИЕ НА ДРУГИТЕ БАЛКАНСКИ СЛОВЕНИ- (1862 год.)

„… Додека бев во Македонија како таен српски агент… Толку е познато дека дијалектот на македонските Словени се разликува од тие на другите балкански Словени... Сеж до 1868 год. постоеше добра спогодба за општото дело (се мисли на словенството, н.б); но нешто стремежот Словените да добијат свои пастири, значи да се ослободат од грчкиот притисок. Така не само што Грците станаа против словенството туку и меѓу Словените, имено меѓу Србите и Бугарите, се создаде раздор. Така Грците станаа против Словените воопшто, па посакаа да се здружат и со Турците, отколку да придонесат да се унапреди словенст-вото. А и Бугарите зедоа спротивен правец од општото дело. И за да го отстранат и од стара Србија српскиот елемент, Бугарите таму праќаа Бугари учители…”

М. Арнаудов, Веркович и Веда Словена. Софија 1968, стр. 440;