Мик Велоски

Мик Велоски (1924 - ) е австралиски општествен деец со македонско потекло, еден од оснивачите на Македонско-австралискиот народен сојуз (МАНС). Тој е еден од првите лидери на македонската заедница во Австралија, кој повеќе од седумдесет години работел активно на основањето на весници, изградба на цркви, креирање на групи за човекови права и други граѓански организации. Истовремено имал огромен придонес во борбата за слободна, независна и суверена Македонија,

Михаил (Мик) Велоски е роден во 1924 година во нестрамското село Граче, Егејскиот дел на Македонија, Во 1925 година, кога имал една година, неговиот татко емигрирал во Австралија. Тој растел покрај неговите баби и дедовци кои постојано му велеа: „Никогаш немој да заборавиш дека ние сме Македонци“. Одел во грчко училиште, каде не било дозволено да се зборува на македонски. По пријава на полицаец дека разговарал со мајка му на мајчин јазик и признанието на Мик Велоски дека зворувал не на вугарославјански, туку на македонски јазик, грчката учителка го казнила крваво, удирајќи со дрво по рацете (по десет удари на секоја рака).   

Во 1931 година, неговиот татко се вратил дома, изградил куќа и година дена потоа се вратил во Австралија. Веќе, во 1935 година го преселил целото семејство во Перт, каде одел на училиште. После 3 години, неговиот татко починал и тој го напуштил школото и започнал да работи за да го издржува семејството.

Во 1939-1940 учествувал во основањето на македонското друштво „Единство“, заедно со Илија Малко, Џон Пизарков, Наум Шарин, Васил Бошков, Тодор Петров, Борис Мано, Наум Мано, Лазо Мано, како и подоцна дојдените Киро Ангелков, Стојан Србинов, Наум Калчунов и Стојче Стојчев. Лозунгот на организаицјата беше Слободна, независна и обединета Македонија. Имаше и лозунг - Егејот на Егејците, што произлоезе од изреката од крајот на 19. век на британскиот премиер Гладстон. Со основањето на друштвото „Единство“, беше почеток на едно вистинска македонско движење во Австралија, политичко и, исто така, социјално.

За време на Втората светска војна, Мик Велоски како и многу други млади Македонци стапил во австралиската војска и служел во австралиското воено воздухопловство. Во тоа време, било просто неверојатно дека има еден Македонец во воздухопловните сили на Австралија. Бил во повеќе бази, меѓу кои и холандски Тимор, а во една база работел на радио предаватели.

По завршувањето на војната Мик го продолжи својот мирен живот во 1946 година и оттогаш патувал низ Австралија и одржал многу состаноци со други Македонци во земјата. Во Перт "Единство" одлучи да емитува радио програма и по првото емитување, кое бепе на утринската програма, Мик говорел на англиски јазик за македонското прашање, што предизвикало хаос меѓу Грците. Тие протестирале во радио станица и се заканувале. Овие радио говори продолжиле уште неколку недели, по што било одлучено да се направи весник.

Заедно со Стојан Србинов го основа МАНС во 1946 година и започна да го издава весникот „Македонска искра“. Имено, на 24-25 август 1946 година, Македонското друштво во Перт „Единство“ одржа национална конференција на која беа поканети членови на сите македонски организации во Австралија. Таму беа донесени одлуки за формирање на национална организација во Австралија, за издавање весник и за издавање апел до австралиските Македонци да соберат средства за изградба на комплетно опремена болница во Народна Република Македонија. Главни иницијатори на настанот биле Стојан Србинов од Буф и Мик Велоски од Грција. Киро Ангелков бил избран за прв претседател на организацијата, кој потоа патувал низ Австралија и основал ограноци на организацијата во Сиднеј („Весела Македонија“), Квинбијан („Александар Велики“), Ричмонд („Котори“), Крабс Крик („Слобода“). ), Катумба, Порт Кембел, Форбс, Брејдуд, Бичвуд, Вахопи, Литгоу, Каптинс Флет, castукасл, Бонириг и Грифит.

На Првиот редовен состанок кој се одржал помеѓу 7-9 март 1947 година во Мелбурн, учествувале активисти од сите македонски организации во Австралија. На овој состанок, организацијата го усвои своето официјално име, избра национален комитет и подготви организациски статут. Во раководството биле избрани Киро Ангелков (претседател), Стојан Сарбинов (потпретседател), Илио Малков (секретар и уредник) и Мик Велоски (благајник).

Во периодот 1946-1949 година биле организирани три последователни кампањи за собирање средства за изградба на болница во НР Македонија, при што биле собрани нешто повеќе од 10.500 фунти и испратени во Скопје.

На крајот на 1947 година, Мик Велоски и Илија Малков го формираа Македонски австралиски сојуз на воените ветерани (Macedonian Australian Ex-Servicemen's League), чија цел беше децентрализација на МАНС.

На почетокот на 1948 година, Мик Велоски со своето семејство дошол во Скопје, Народна Република Македонија, каде во текот на 11 месеци развива интензивна дејност. Целта на посетата била да се помогне на обновата на Македонија, се технички обучени лица, посебно за радиото. Набргу по доаѓањето во Скопје, тој бил распределен на работа со радио станицата.

На почетокот на 1949 година за време на Граѓанската војна, се префрлил во Грција со група партизанни, меѓу кои биле Вера Балева, Михаил Кермеџијата и Паскал Митревски. Истата година се вратил во Австралија и трајно се населил во Сиднеј, каде подоцна основал македонска црква.

Продолжува работата во корист на македонската заедница во Австралија. Во 1983 година повторно го посети родниот град. Во 1993 година го основал Егејското македонско здружение на Австралија заедно со Пол Стефан, Бил Власис, Виктор Бивел, Миле Доневски, Бил Манос, Стив Малко, Борис Миновски, Атанас Стрезовски и други.

Во 2013 година, престижната награда за животно дело на Обединетата Македонска Дијаспора (ОМД) му беше доделена на Мик Велоски како признание за неговата значајна улога во напредувањето на македонската кауза.