Битолско-преспанскиот партизански одред „Даме Груев“ формиран е на 6 јули 1942 година кај селото Златари на планината Бигла, во ресенскиот крај. Наскоро по формирањето борците на овој одред ја извршиле првата успешна акција. Тие ја уништија општинската зграда и на 2 август 1942 година оддржаа митинг во селото Смилево, редното место на Даме Груев. Потоа одредот продолжува со нападите на Кажани (18 август), Златари (21 август), Сопотско (21 октомври) и други места. После тоа поделен во две групи се префрлил на територијата околу Ресен, која е под италијанска окупација.

На празникот св. Илија во Смилево со 200 востаници влегол Главниот штаб. Според турските документи при првиот напад на Смилево загинале 8 турски војници, а 14 биле ранети. На 3 август Генералштабот наредил евакуација на целото население кое не било способно да се бори во месноста Голем Гар, а до пладне Смилево било празно.

Подготовките за кревање на востание во Солунскиот револуционерен округ започнале веднаш по Софиското советување. Во февруари 1903 година во Гевгелиско пристигнале Сава Михајлов и Крсто Асенов со 18 товари пушки и динамит. Во тој реон биле четите на Иван Карасулијата и Аргир Манасиев, меѓу нив двајца постоело нетрпение, меѓутоа била организирана средба и дошло до нормализирање на односите.

„Кај јужно-македонските Славјани не е задушено чуството за поширока сродна заедница, за заедница надвор од жената и децата.... Задружниот живот им носи корист на сите членови. Задружните куќи по правило се најимотни, а старешината на куќата секогаш е „чорбаџија“. Од задружните куќи некои машки членови можат да заминат на печалба. Во Граждани, кога еден член на задругара ќе замине во Америка, неговата жена и деца остануваат во задругата. И кога ќе се врати од Америка, парите кои ги спечалил ги дава во задругата. Во поново време селаните увиделе дека задружниот живот и носи еште една голема корист. Кога еден од членовите на задругата замине во војска, велат дека неговата невеста и деца би умреле од глад доколку не ги храни свекорот (дедо) или деверот (стрико). -  пишува Б. Ж. Милојевиќ кој за време на Првата светска војна го истражувал потеклото на населението, бројот на домаќинствата, старите презимиња во Јужна Македонија (Егејскиот дел од Македонија).

„Во народот се знае за многу случаеви на насилно чифлигување. Во Мало Езеро, во Дробетиште и во Трново се говори дека исламизираните Арнаути наметнале на сила бегови на славјанските селани кои не избегале... Во тоа време Али Паша ги однел селаните од Палеор и тие морале да му ораат три години во селото Качки кај Јанина. За да се ослободат од оваа работа, Пелеорците се согласиле да му го дадат своето село на Али Паша како чифлик... За селото Техово, во солунската област, се раскажува дека на почетокот на 19 век било сосема слободно. Тогаш се појавиле Гегите и почнале да прават зулуми. Таховци потоа почнале да плаќаат по дванаесет турски лири годишно на двaјца Али Пашини луѓе за да тие ги заштитат. После две-три години морале да плаќаат по дваесет лири годишно. Потоа овие Алипашини луѓе, заштитниците не Техово, станаа бегови на тоа село и со тоа селото стана нивен чифлиг...“ - пишува Б. Ж. Милојевиќ кој за време на Првата светска војна го истражувал потеклото на населението, бројот на домаќинствата, старите презимиња во Јужна Македонија (Егејска Македонија).

Во текот на Втората светска војна, во март 1942 година ПК КПЈ за Македонија и Покраинскиот штаб издаваат директива за прибирање на борците од партизанските одреди од 1941 година, организирање на нови партизански одреди, констатирајќи дека вооружената борба е единствениот пат за извојување слобода на македонскиот народ. За непосредно раководење со партизанските одреди на просторот Велес – Крушево – Прилеп – Битола – Ресен, Покраинскиот штаб уште пред да се формираат партизанските одреди формираат оперативен штаб од Трајко Бошковски – Тарцан, Перо Иванов – Тикварот и Кирил Крстевски – Платник.

Востанувањето на македонскиот народ на 2 август 1903 година, на ден Илинден, преставува пример за саможртва на македонскиот народ за создавање на самостојна и национална држава. Тоа е пример за големо дело на еден „мал“ народ сам да го дофати светлото на слободата, тоа е пример за јуриш кон ѕвездите на славата, тоа е пример на будење од повеќемилениумскиот сон и жестока решеност повторно да ја воспостави некогашната древна и славна македонска држава.  Илинденсто востание останува да постои како настан кога одново се поставуваат еднаш веќе разрушените темели на македонската држава. Ова востание е прекретница во поновата македонска историја, настан кој преставува темел на новата македонска државност.

За време на визанстискиот император Маврикиј (582 - 602) биле превземени мерки за зајакнување на позицијата на Византија на запад. Тогаш биле формирани воени егзархати во Равена и Картагина. Со силна воена организација егзархатите биле оспособени за одбрана на византиската моќ на запад. Во рацете на егзарсите била целата воена и цивилна управа. Уредувањето на овие егзархати подоцна ќе стане модел за формирањето на темите во Византија. Според тестаментот кој го оставил Маврикиј, со истокот требало да владее постариот син Теодосие, а со западот Тибериј. Иако постои совладарство и територијална поделба на Империјата, сепак идејата за единствено универзално царство не била напуштена.

Крсте Петков Мисирков- Антируските демонстрации во Софија објавено во угледниот руски дневен весник „С.-Петербургскија Ведомости“ во мај 1901.

„Меѓутоа, многу земјоделци Славјани се населуваат по чаршиите по враќањето од Америка, каде како гурбетџии живеат најмногу по градовите. Многу селани од воденската околина, например по враќањето од Америка се населиле во Воден.“ -  пишува Б. Ж. Милојевиќ кој за време на Првата светска војна го истражувал потеклото на населението, бројот на домаќинствата, старите презимиња во Егејскиот дел на Македонија.