ОБЈАВЕНА Е ДВАЕСЕТТАТА ЕПИЗОДА ОД СЕРИЈАТА „АНТИЧКИТЕ МАКЕДОНЦИ НЕ БИЛЕ ГРЦИ“

Среда, 27 Ноември 2024

Среда, 12 Јули 2017

Александар ДОНСКИ

Деновиве на Youtube е поставена дваесеттата епизода од документарната серија „АНТИЧКИТЕ МАКЕДОНЦИ НЕ БИЛЕ ГРЦИ“ (“THE ANCIENT MACEDONIANS WERE NOT GREEK”), чиј комплетен автор е Александар Донски. Серијата е во продукција на Lloyd Harrison Entertainment Group од Сиднеј, извршен продуцент на серијата е Џим Стефан, ко-продуцент е Горан Котев, а асоцијативен продуцент е Андрија Петревски, сите од Сиднеј. Текстот го читаат Бубе Донска и Стефо Нанцу. Во серијата ќе бидат претставени сведоштва од над педесет антички автори според кои античките Македонци не биле никакви „Грци“ како што тврди денешната грчка пропаганда. Авторот на серијата Александар Донски очекува оваа серија да ги разниша темелите на грчката историографија и пропаганда кога е во прашање античка Македонија.

Дваесеттата епизода е посветена на сведоштвата од Тразимах (5 век пред Христа), Праксагора (4 век) и Свети Августин (4 и 5 век).

Тразимах (Trasymachus) е познат и како Тразимах од Халкедон, според местото на своето потекло. Се родил отприлика во 459, а починал во 400 година пред Христа. Тој бил познат филозоф и говорник. Од неговите дела сочувани се само фрагменти пренесени од други автори. Еден од нив бил и Климент од Александрија (Климент Александриски), кој живеел во II и III век. Во своето дело „Строматис“ (6), Климент Александриски наведува извадок од говорот на Тразимах познат под насловот „За Ларисјаните“. Во овој говор Тразимах, спомнувајќи го македонскиот крал Архелај (владеел од 413 до 399 пред Христа), запишал:

"Зарем ние како Грци, ќе му бидеме робови на Архелај барбаринот?"

Оваа изјава Тразимах ја дал по засилените тенденции на Македонија (конкретно на Архелај) за влијание врз атинските поседи во времето на Пелопонеската војна.

Веќе спомнавме дека терминот „барбарин“ во антиката означувал човек кој не зборува грчки, па оттаму јасно е дека ниту Тразимах не ги сметал античките Македонци за Грци.

ПРAКСАГОРА ОД АТИНА

За историчарот Прaксагора (Praxagoras) дознаваме од делото на Фотиј (види во поглавието за Дексип). Веќе спомнавме дека добар дел од книгите што ги опишува Фотиј денес не се зачувани, па за нив знаеме само преку неговото дело. Исто е и со добар дел од авторите на овие книги. Еден од нив бил и Праксагора од Атина. Тој живеел во IV век и бил автор на три книги од кои ниту една не е зачувана. Една од овие книги била „Историја за Константин Велики“. Фотиј накратко ја раскажува нејзината содржина. Овде меѓу другото, читаме:

„Константин... завладеал со кралството на својот татко и со она од Рим откако претходно го отстранил Максимин. Завладеал и со Грција, Македонија и Мала Азија откако го симнал од престолот Ликиниј“. (Photius, Bibliotheca, 62).

И овде гледаме дека Македонија и Грција се јасно издвоени како две одделни целини. Во врска со останатите дела на Праксагора, Фотиј пишува:

„Според сопствената изјава Праксагора напишал... шест книги за Александар, кралот на Македонија, кои ги напишал кога имал триесет и една година.“ (Photius: Bibliotheca, 62).

Значи, еве податок за уште едно античко историско дело посветено на Александар Велики и Македонија, кое не е зачувано.

СВЕТИ АВГУСТИН (IV И V ВЕК)

Вистинското име на Свети Августин било Аврелиј Августин (Aurelius Augustinus). Се родил во 354, а починал во 430 година. Тој познат христијански теоретичар. Бил и северноафрикански епископ. Во своите трудови успеал да направи спој помеѓу дел од античката филозофија (платонизмот) и христијанството. Неговот најпознато дело е „Божјиот Град“ ("De Civitate Dei"). Во Петтата книга од ова дело, тој пишува за „...писмата што Александар Македонецот ги напишал на својата мајка...“ Овде тој го спомнува античко-македонскиот историчар Леон од чие дело се послужил со податоци. Во дванаесеттата книга (10 поглавие) Свети Августин пишува во врска со временскиот период на постоењето на човештвото, па вели:

„Да го цитирам само она писмо што Александар Велики го напишал на својата мајка Олимпија пренесувајќи го она што му го раскажал еден египетски свештеник, а кое тој го презел од нивната тајна архива, во кое дава податоци за кралствата што се спомнати и од грчките историчари. Според ова писмо, кралството на Асирците, било старо 5.000 години, додека според грчката историја само 1.300 години поминале од владеењето на Бел кој и според грчките и според египетските историчари бил првиот крал на Асирија. Потоа за староста на империите на Персијанците и на Македонците овој Египјанец спомнал над 8.000 години, сметајќи до времето на Александар со кого тогаш зборувал. Но, според Грците само 485 години им се припишуваат на Македонците сè до смртта на Александар, а на Персијанците само 233 години додека биле освоени од него.“ (“De Civ. Dei”, XII, 10).

Како што гледаме во овој пасус свети Августин ги споредува записите од старогрчките и староегипетските историчари. Притоа недвосмислено се наметнуваат некои интересни заклучоци.

Како прво, од страна на староегипетскиот свештеник, на Александар Велики Македонски му било соопштено дека во старите египетски записи империите на Персијанците и на Македонците биле над 8.000 години стари, а не како што било запишано од подоцнежните антички историчари (Херодот и други), кои од настанокот на Македонската империја, па сѐ до времето на Александар Велики Македонски пресметале само 485 години.

Како второ, свети Августин, повикувајќи се на пренесените пишувања на староегипетските и на старогрчките историчари, во горенаведениот пасус, јасно прави разлика меѓу Македонците и Грците во антиката, па затоа овде ги спомнува како одделни народи (заедно со Египјаните, Персијанците и Асирците).

Заради фактот што горенаведениот пасус свети Августин го запишал и врз основа на содржината на историската книга напишана од античко-македонскиот историчар Леон од Пела (која била заснована врз писмото напишано од Александар Велики Македонски до својата мајка Олимпија), сосема е јасно и дека самиот Александар Велики Македонски, но и македонскиот историчар Леон од Пела, исто така децидно ги сметале Македонците за посебен народ во однос на Грците.