ОБЈАВЕНИ СЕ Е 23, 24 И 25 ЕПИЗОДА ОД СЕРИЈАТА „АНТИЧКИТЕ МАКЕДОНЦИ НЕ БИЛЕ ГРЦИ“

Среда, 27 Ноември 2024

Среда, 23 Август 2017

Деновиве на Youtube се поставени 23, 24 и 25 епизода од документарната серија „АНТИЧКИТЕ МАКЕДОНЦИ НЕ БИЛЕ ГРЦИ“ (“THE ANCIENT MACEDONIANS WERE NOT GREEK”), чиј комплетен автор е Александар Донски. Серијата е во продукција на Lloyd Harrison Entertainment Group од Сиднеј, извршен продуцент на серијата е Џим Стефан, ко-продуцент е Горан Котев, а асоцијативен продуцент е Андрија Петревски, сите од Сиднеј. Текстот го читаат Бубе Донска и Стефо Нанцу. Во серијата ќе бидат претставени сведоштва од над педесет антички автори според кои античките Македонци не биле никакви „Грци“ како што тврди денешната грчка пропаганда. Авторот на серијата Александар Донски очекува оваа серија да ги разниша темелите на грчката историографија и пропаганда кога е во прашање античка Македонија.

Дваесет и третата епизода е посветена на сведоштвата Татјан Асириецот (2 век) и Созомен (4 и 5 век).

Татјан Асириецот (Tatian the Assyrian) се родил во Асирија (територија во денешен Ирак) околу 120 година. Тој бил ранохристијански писател и теолог, кој зад себе оставил неколку вредни дела. Едно од неговите најпознати дела е „Обраќање до Грците“ во кое тој ги критикува античките грчки автори дека незаслужено припишувале заслуги на Грците кои објективно не им припаѓале. Тој наведува кои сегменти од науката и уметноста Грците ги превзеле од други народи, а подоцна ги прикажувале како „свои“.Неговите тогашни ставови сигурно дека во голема мера можат да важат и денес за голем број денешни грчки автори. Во продолжение пренесуваме дел од ова дело:

„Прво поглавие. Грците без причина тврдат дека ги измислиле уметностите. О Грци, не бидете толку непријателски расположени кон барбарите и не гледајте со толкава злоба кон нив. Речиси сите ваши институции вие ги презедовте токму од барбарите. Најеминентните Телмесијани ја создадоа уметноста на волшепството, Каријците претскажувањето од ѕвезди, Фригијците и најстарите Исавријани предзнаците според летањето на птиците... На Вавилонците им ја должите астрономијата, на Персијанците магијата, на Египјаните геометријата, а на Феникијците азбуката и правилата за пишување. Престанете лажно да ги прикажувате овие изуми како ваши. Орфеј ве научи на поезија и музика, а од него научивте и за мистериите. Тусканите ве научија на вајарството, а од старите записи на Египјаните научивте како се пишува историја. Свирењeто флејта го научивте од Марсија и Олимп - овие двајца Фригијци ја создадоа хармонијата од цевките на овчарите. Тиренците ја измислија трубата, Киклопите ковачкиот занает, а од поранешната кралица на Персијанците, како што ни кажува Хеланикус, сте го превзеле методот за пишување на плочи. Нејзиното име било Атоса. Затоа не бидете вообразени и пресатнете да се фалите со вашиот елегантен стил, бидејќи сѐ додека си се фалите самите себе, само вашиот народ ќе ви верува. Но, пристојноста наложува на секој разумен човек да добие признание од други. Се смета дека секој народ треба да има единствен изговор на својот јазик. Но, како што стојат работите, вие самите не зборувате слично дури ниту во секојдневната комуникација. Начинот на кој зборуваат Дорците не е ист со јазикот на жителите на Атика, ниту пак Еолците зборуваат како Јонците, па заради постоењето на ваквата нескладност, јас навистина не знам кого од вас да го нарекувам Грк. И што е најчудно од сè, вие не си ги почитувате вашите автентични зборови, туку ја форсирате мешавината од барбарски зборови, кои од вашиот јазик создадоа каша... Вие исто така ја ставивте реториката во служба на неправдата и клеветите, продавајќи ја слободата на вашиот говор за пари и честопати претставувајќи една иста работа еднаш како лоша, а другпат како добра. Поезијата ја ангажиравте да опишува војни и оружја и корумпираност на душата“.

Многу од овие забелешки на Татјан Асириецот навистина важат и за некои денешни Грци. Што се однесува до темата што ја обработуваме, овде јасно гледаме дека кога ги спомнува грчките дијалекти, овој ранохристијански писател воопшто не го спомнува македонскиот јазик како „грчки дијалект“.

СОЗОМЕН (IV И V ВЕК)

За античките Македонци пишувал и писателот Созомен (Salminius Hermias Sozomenus), кој живеел од крајот на IV до средина на V век. Тој бил историчар на Христијанската Црква. И тој во своите дела неколкупати ги спомнал Македонците при што јасно ги издвоил од Грците. Така, на пример, во врска со христијанизацијата на балканските народи, која се одвивала во времето на императорот Константин Први Велики (306-337), Созомен запишал:

„...Христијаните на запад: Грци, Македонци и Илири, почнаа безбедно да богослужат под заштита на Константин, кој тогаш станал главен на Римската империја.“ (Sozomenus, Ecclesiastical History, Book II, Chap. II).

И овде посебно ќе потенцираме дека во оваа изјава повеќе од очигледно е дека терминот Македонци е употребен во етничка, а не во географска смисла, бидејќи е употребен рамноправно со термините: Илири и Грци, кои исто така претставуваат етнички (а не географски) термини. Значи, повеќе од јасно е дека античките Македонци живееле во Македонија и во IV век и тоа како одделен народ во однос на останатите балкански народи.

Овие изјави се сосема доволни за да го сместат и Созомен во плеадата антички историчари, кои децидно пишувале дека античките Македонци не биле Грци.

Дваесет и четвртата и дваесет и петтата епизода се посветени на сведоштвата од Јустин (2, 3 или 4 век). Вистинското име на Јустин е Марко Јунијан Јустин (Marcus Junianus Justinus). Речиси ништо не се знае за неговиот приватен живот, освен тоа дека живеел и работел во римско време. Негово дело е "Historiarum Philippicarum Libri XLIV“. Врз основа на јазикот на кој пишувaл Јустин, денешните историчари временски го лоцираат помеѓу II и IV век по Христа.

Она што е важно за нас е дека во своето гореспомнато дело Јустин над двесте пати ги спомнува Македонија и Македонците, опишувајќи ја во детали историјата на Македонија и притоа јасно издвојувајќи ги како посебен народ во однос на Грците. Во продолжение ќе наведеме неколку вакви извадоци.

Пишувајќи за доаѓањето на Филип Втори Македонски на власт и за заканите што се надвиснале над Грците и над Азија, Јустин констатира:

„...Името на Македонците кое претходно било непознато, наеднаш станало доминантно. А Филип, кој три години бил држан како заложник во Теба и бил под влијание на Епиминонда и Пелопида, ја зголемил моќта на Македонија која сега претставувала ропски јарем над вратовите на Грците и на Азија.“ (Јустин, цит. дело, 6,9).

И за овој извадок нема потреба од дополнителен коментар.

Седмата книга од своето дело Јустин ја посветил на Македонија. Ќе пренесеме неколку интересните извадоци од оваа книга:

„Македонија отпрвин се викала Ематија од името на кралот Ематион... Нејзините жители биле нарекувани Пелазги, а земјата Пајонија... Во областа Пајонија, која денес е дел од Македонија се вели дека владеел Пелегон, татко на Астеропај, чие име го среќаваме во Тројанската војна помеѓу најистакнатите бранители на градот.“

И понатаму:

„Грчките држави... бескрупулозно се обидувале да се уништат една со друга, сè додека не биле загрозени од трета сила, па така загубата за секоја од нив станала загуба за сите. Филип, кралот на Македонија, гледајќи од висина можност да им ја одземе слободата, ги поттикнувал нивните (меѓугрчки) расправии преку тоа што им помагал на послабите, ги фалел победниците, а на крајот сите ги поразил и потчинил под својата кралска власт.“ (8, 1).

Пишувајќи за битката кај Херонеја што се одиграла помеѓу Македонците предводени од Филип Втори Македонски и грчките градови-држави, Јустин вели:

„Но, само што заздравел од своето ранување, тој (Филип Втори, з.м.) им објавил војна на Атињаните, која одамна кришум ја посакувал. Тебанците се уплашиле дека ако Атињаните бидат поразени, војната, како оган во соседството, може да ги зафати и нив. Заради тоа меѓу овие два града бил создаден сојуз, иако до пред извесно време биле непријателски настроени еден кон друг. Тие испратиле пратеници низ цела Грција велејќи дека на заедничкиот непријател можат да му се спротивстават само со обединета сила бидејќи Филип немал намера да запре, доколку успеел во своите први потфати, додека не ја покори цела Грција. Некои од градовите ги прифатиле овие аргументи и им се придружиле на Атињаните, но некои, заради стравот од војна, одбиле да му се спротивстават на Филип. Во битката што се одиграла, иако Атињаните имале далеку побројна војска, биле поразени и освоени заради смелоста на Македонците... Тој ден бил ставен крај на славниот суверенитет и древна слобода на цела Грција.“ (9,3).

Јустин јасно ги издвоил Македонците од Грците и кога пишува за подготовките на Македонската војска пред битката кај Ис. Познато е дека тогаш Александар ги обиколил своите единици, кои биле поделени по етничка основа. На припадниците на сите народи во нивниот состав, тој им кажувал различни причини за важноста на оваа битка со цел да го подигне нивниот дух. Од ова се гледа дека тој бил и голем психолог. Овде читаме:

„Тој (Александар, з.м.) ги возбудил Илирите и Тракијците опишувајќи им ги богатствата и ризниците на непријателите, а на Грците им зборувал за војните на нивните предци и нивната огромна омраза кон Персија. Македонците ги потсетувал на нивното освојување на Европа и на нивната желба да ја освојат и Азија, фалејќи ги дека ниту една воена сила на светот не може да им се спротивстави и убедувајќи ги дека оваа битка е последна во нивните потфати, која ќе биде круна на нивната слава.“ (11,9).

Гледаме дека овде сите четири народи, од кои главно се состоела војската на Македонија, се одделно спомнати: Илири, Тракијци, Грци и Македонци.

Кога пишува за престојот на Александар во Египет и посетата на едно тамошно пророчиште, Јустин вели:

„Одговор од пророчиштето добиле и неговите придружници според кој тие требало да го почитуваат Александар како бог, а не како крал. Оттогаш неговата занесеност многу пораснала и чудна аргонација му се родила во душата, едно пријатно чувство, иако ограничено со филозофијата на Грците и навиките на Македонците, кои сега биле запоставени.“ (11,11).

Ова сведоштво се однесува на пророчиштето во Египет кога на Александар му било кажано дека е "божји син", кој и самиот треба да биде третиран како бог. Ова било целосно во склад со дотогашната египетска традиција, според која фараоните истовремено биле третирани и како цареви и како богови. Но, ова било чудно и неприфатливо за Македонците и за Грците за кои Александар бил и останал третиран само како цар и обичен човек. Меѓутоа, и овде Јустин јасно ги издвоил овие два народа.

Во својата 12-та книга Јустин го опишува грчкото востание против македонската власт кое било кренато уште веднаш по заминувањето на Александар Велики Македонски во освојување на Азија. Овде читаме:

„По заминувањето на Александар од Македонија, речиси цела Грција, со намера да се обиде да ја обнови својата слобода, крена вооружено востание... (12,1).

Навистина е нејасно како при знаењето на ваквите чисти артикулации, некои можат и натаму да тврдат дека античките Македонци биле „Грци“.

Пишувајќи за војните што ги воделе Грците низ историјата, Јустин констатира:

„Грција постојано била изложена на големи вознемирувања, прво заради војните со Персијанците, потоа заради оние со Галите, како и со оние војни со Македонците...“ (Јустин, 29,3).

И овде сосема јасно се издвоени Македонците, не само како посебен народ, туку и како еден од трите главни историски непријатели на Грците.

Јустин пишува и за македонско-римските војни водени од македонскиот крал Филип Петти. Тој потенцира дека Грците ја искористиле оваа војна и се сојузиле со Римјаните за да кренат востание против македонската власт. Овде читаме:

„Недолго потоа, цела Грција, беше поттикнувана од Римјаните и од надежта дека ќе си ја поврати својата древна слобода, да востане и да објави војна на Филип.“ (Јустин, 30, 3).

Во продолжение Јустин е уште подециден, па вели:

„Филип (Петти) од друга страна дозволи дека можеби може да им се потчини на Римјаните, но тој не сакаше ни да слушне Грците, кои беа потчинети од неговите претходници Филип и Александар и кои беа поробени од Македонската империја, нему да му диктираат услови за мир, небаре тие беа победници.“ (Јустин, 30, 3).

И навистина ме интересира како реагира современата грчка пропаганда на ваквите сведоштва.

Јустин ги спомнува одделно Македонците од Грците и кога вели:

„Растечката моќ на Римјаните требаше да ги проголта античките империи на Грците и на Македонците.“ (Јустин, 30, 4).

На крајот од овој краток преглед на делото на Јустин да заклучиме дека и овој автор исто така претставува непријатен предизвик за современата грчка пропаганда.