„Меѓу планините Петрино, Галичица, Сува Гора, Пелистер, Баба и Бигла се простира убавата и плодородна преспанска котлина во чиј центар штедрата природа, за да ја направи прекрасна, создала две езера богати со риба – две чудни огледала во кои со векови се огледуваат спротивните височини и по кои радосно се лизгаат сончевите зраци. Недалеку од езерото на патот Битола-Охрид е расположен убавиот град Ресен, природниот, политичкиот, културен и стопански центар на Преспа, која што во своите пазуви ги чува славата и величието на Самоиловата епоха и милите легенди за богомилите…“ Никола Киров Мајски (1880 – 1962)

СТРАНСКИТЕ  ПАТЕПИСЦИ  ЗА  МАКЕДОНИЈА

ЏОН МОРИЕР ДО ЏЕЈМС ФОКС: ТУРСКАТА ВЛАДА ГИ ГЛЕДА НЕПРИЈАТЕЛСТВАТА МЕЃУ СВОИТЕ ПОДАНИЦИ, САМО И САМО ДА ЈА ПОВРАТИ ВЛАСТА ЗА КОЈА НЕМА ДОВОЛНО СИЛИ ОТВОРЕНО ДА ИМ ЈА НАЛОЖИ

Монетите со ликови на античките владетели од македонскиот период пронајдени на нашите археолошки локалитети се доказ од прва категорија дека на овие простори се протегале делови од Македонија и дека живееле антички Македонци. Ова за „Дневник“ го изјави Виктор Лилчиќ-Адамс, директор на Управата за заштита на културното наследство на изложбата на монети пронајдени на Хераклеја Линкестис, која викендов беше отворена во Заводот и музеј во Битола. Тој вели дека овие артефакти ќе послужат како доказ за правото на нашиот народ врз името Македонија. Затоа, вели, е потребно да се направи ново картирање на сите монети откриени на територијата на нашата земја.

„(Карпош) известен дека монотеистичката војска е близу до споменатото место (се однесува на Крива Паланка, н.б.), ја запалил со оган споменатата паланка и со проклетниците што се ставиле под неговото злосреќно знаме безобзирно избегал; би-дејќи се запрел во паланката којашто отпорано ја подигнал кај Куманово, следниот ден и исламската војска со среќен крај се кренала од тоа место и слегла во местото наречено Куманово.

Појдовме од планината Атос (т.е. Света Гора, н.б.) за да стигнеме во Салоника, каде што дојдовме за два дена. Салоника е голем град, многу познат и богат, по старо наречен Тесалоника за кој што спомнува и Св. Павле. Тој се наоѓа во Тесалија која што граничи со Македонија (со името Тесалија односно “ Прва Тесалија) била нарекувана Македонија, а со Втора Тесалија - вистинска Тесалија, н.б.) каде што чумата толку ги проретчила жителите, што тие го оставиле градот и ги напуштиле своите имоти...

„Неговата екселенција високославниот хан, сераскер Махмуд паша и везирите и ајаните (првенците) на државата присутни во царската ордија, одржаа советување (близу Софија) и  бидејќи се согласија дека сега е потребно со достојно единство да се крене против бедните неверници кои го запо-седнале Скопје и тамошните предели, да се  противстават на непријателските напади од овие места.

Централниот комитет на ВМРО на своето денешно заседание – 11.VI.1920 год. – откако ги зеде предвид новосоздадените услови во Македонија, останата под ропството на Југославија и Грција, како и тешката политичка, економска и внатрешна положба, во која се наоѓа Бугарија, ја изработи следната директива за дејност во Македонија:

Македониїя майка наша станa й плаче съ горки выкове подь огънтъ и іатаганъ турскій. Умученнытъ и съ крвъ облеаны наши родители, сынове и братя ньі выкагъ на оружіе противъ петвЬковнитЬ наши мучители и насилницы, а обезчестеныте наши майки, супруги и сестры съ горкы солЬзи на очитЬ си подъ гнусный й безчеловЬчный турскій произволъ кукатъ около опустошаемй наши домове и чекать да имъ се отзовеме. Юунаци Македонски й Български! СвЬтлый нашъ левъ реве по наши македонски гори и долины, планины и пустины и ны вика сички на оружіе.

Константин Везенков, бугарски и руски општественик и публицист од македонско етничко потекло, бил почитувач на македонскиот национален преродбеник Ѓорѓија Пулевски, па во 1878 г. во пловдивскиот весник Марица (бр. 377 и 378) објавил дел од народното творештво што Пулевски го собирал, но и негови лични творби.

"Мајка Македонија е многу ослабната. Откако го роди големиот Александар, откако ги породи светите Кирил и Методија, оттогаш мајка Македонија лежи на своето легло ужасно изнемоштена.