ФЕРМАН НА СУЛТАНОТ МУХАМЕД II ДО МАРШАЛОТ НА РУМЕЛИСКИОТ ВИЛАЛЕТ, ЗЕКИРИЈА-ПАША I ДО КАДИИТЕ И ДРУГИТЕ СЛУЖБЕНИЦИ ОД КАЗИТЕ

…положбата во Егејска Македонија. Овој несреќен крај што претставува поголем и најбогат дел на Македонија… и ги даде Гоце Делчев, Јане Сандански, Димо Хаџи Димов, Димитар Влахов…. чие што население трипати (1903-1913 – 1918) беше клано, ограбувано… овој ист крај и денес е оставен да страда… Да се бориш 50 години за слобода… да бидеш и денеска прогонуван и затворан. Јас ги пречекував бегалците што дојдоа во федерална Македонија… 16 села во Калјарско се иселени…- истребување, исчистување на Македонија од Македонските Словени.

ПИСМО ОД ЃОРЃИЈА ПУЛЕВСКИ ДО КУЗМАН БАЏОВИЌ: МАКЕДОНЦИТЕ ГО ВКУСИЈА ДУХОТ НА СЛОБОДАТА И СЕ РЕШЕНИ ДА УМРАТ ЗА ЧЕСТА И  ЗЛАТНАТА СЛОБОДА

Во летото на 1945 год некој си човек, кој до 1941 г. живеел во Македонија во писмо го критикуваше јазикот на кој се издава „Нова Македонија”, и откако го оцениле како српски, го вратиле весникот на редакцијата во Скопје…ова беше пречекано како непријателски акт кон Македонија. Авторот на писмото сега се извинува и се оправдува со неразбирање на вистинската положба во Вардарска Македонија…

На седницата на Вториот комитет на рускиот цар Николај I, покрај другите, бил разгледан и Мемоарот на рускиот гроф М. Н. Булгари, кој предлагал градовите Варна и Бургас да влезат во Русија, Цариград да остане слободен град, а на Балканот да се создадат следниве држави: 1. Грција, со Килкидските Острови, Самос и Крит; 2. Северна Албанија, Македонија и дел од Тракија се` до сливот на Марица; 3. Северна Србија и Босна да останат под протекторат на големите држави, и 4. обединети заедно Молдавија, Влахија и Бугарија да потпаднат под руски протекторат. Тоа значи дека и во овој предлог се смета со посебна и проширена држава Македонија, но не и со самостојност на Бугарија, Албанија и Романија. Од сиве овие планови и замисли станува очигледно дека во тоа време се уште се нема појасна претстава ни за денешните народи-нации, ни за нивните етнички граници на Балканот.

ПИСМО НА УПРАВНИКОТ НА РУСКОТО ГЕНЕРАЛНО КОНЗУЛСТВО ВО СОЛУН ДО АМБАСАДОРОТ ВО ЦАРИГРАД: ТИЕ РАСПРАЌАЛЕ АГЕНТИ НИЗ ЗЕМЈАТА И ГО РАЗВИВАЛЕ КАЈ НАСЕЛЕНИЕТО ЧУВСТВОТО ЗА НЕЗАДОВОЛСТВО ОД ПОСТОЈНИОТ ПОРЕДОК И МУ НУДЕЛЕ ДА ГО СРУШАТ СО СИЛА

(Писмо од Џорџ Гоушен, вонреден и ополномооштен амбасадор на Велика Британија во Цариград, до Џон Блант, британски генерален конзул во Солун, од 4 мај 1881 година во кое се вели:)       

„На 1 јули започна седницата на Собранието на која ја разгледавме Лисабонската декларација и требаше да го изградиме нашиот став кон неа. Тоа беше бурна, драматична седница. Прв зборуваше министерот за надворешни работи, Денко Малески... истакна дека длабоко верувал во принципите на нова Европа, но се покажало дека Европа своите принципи ги применува недоследно и селективно. Еропската Заедница наполно се оглуши на нашите аргументи поради свои интереси во односите со една нејзина членка...

Пелагонискиот митрополит Нектариј, „секогаш и во секоја пригода изјавувал дека е Македонец и дека е горд што му припаѓа на благородниот македонски род“. Во сите црковни документи се титулирал како: „Нектариј, митрополит на Пелагонија и егзарх на цела Македонија“: податок од 1611 година.

КУЗМАН ШАПКАРЕВ: РЕШИЈА ДА СЕ ИЗБАВАТ ОД ФАНАРИОТСКИОТ ВЛАДИКА И ДА ГО ВОВЕДАТ МАЈЧНИНИОТ ЈАЗИК ВО УЧИЛИШТАТА И ЦРКВИТЕ