МАКЕДОНЦИТЕ СПОРЕД ГРЧКИ АНТИЧКИ ИЗВОРИ

Преставник на Султанот го покани Апостол војвода да го посети Цариград како негов гостин, бидејќи Неговото Височество препознл во Апостол човек со неверојатни воени и административни способности, но и како лидер на народот. На Апостол војвода му било ветено дека за време на посетата на Цариград, аскерот ќе биде повлечен од реонот на Апостол и војводата ќе може да комуницира со своите подвојводи секој ден преку специјални курири. Апостол ќе биде примен и угостен во палатата со царски почести.

Македонска нација

По убиството на првиот претседател на новата грчка држава Јоанис Каподистриа во септември 1831 година, Грција ја зафати нов бран на граѓански војни. Набрзо потоа на големите сили им стана јасно дека сите напори да се создаде грчка држава останаа само желби. Излезе на виделина дека Грците не се кадри да раководат со државата и воопшто да имаат држава. Поради тоа трите заинтересирани  големи сили Британија, Франција и Русија, со чија помош беше извојувана грчката независност, одржаа конференција во Лондон во мај 1932 година, на која без консултација со Грците, било одлучено да се формира Кралството Грција.

Лука Иванов (Панаѓуриште, 14.VII 1867 – Сборско, 25.VIII 1906) бил бугарски офицер и револуционер, воденски војвода на Македонската револуционерна организација.  Привлечен од Организацијата тој учествувал во Илинденското востание во 1903 година и како воденски војвода учествувал во многу други битки со турскиот аскер и четите на грчката вооружена пропаганда по востанието. На 16 август 1906 година (ст.стил) кон неговата чета се приклучил американскиот новинар и публицист Алберт Сониксен, кој своите искуства ќе ги објави во својата книга „Исповед не еден македонски четник“.

Ѓорѓија Пулевски или Ѓорѓи Пулевски (1817 – 1893) е македонски писател, лексикограф, историчар и воен водач.  Тој е автор на првата печатена македонска граматика и автор на еден од првите речници на македонски јазик.

„Борбата со андартите стана уште пожестока. Во Воденско, Ениџевардарско и Берско "Христовите војници" ги напаѓаа жестоко (македонските – н.з.) и влашки села и убиваа по нивите и патиштата невооружени луѓе. Во Воденско најмногу настрада влашкото село Патечино - 10 изгорени куќи и десетина убиени и ранети селани. При еден грчко-(македонски – н.з) судир кај село Јанчишта (Ениџевардарско) загина андартскиот капетан Капсалис (подпоручик Христос Прантупас). Во село Агора, Ениџевардарско, андартски напад беше одбиен на 2 јуни од милицијата. Во село Ликовиште, Берско, андартите се јавија четири дена откако се случи обезоружувањето на селото од муљазимот Кемал бег. На 1 јули (андарите) ги изненадија работниците по нивите и убија седум лица, а неколку фатени жени биле силувани. Во селото Бозец, на 12 август, милицијата, по двочасовна престрелка, ги избрка напаѓачите.“ – пишува Христо Силјанов во своето дело „Ослободителните борби на Македонија“.  

На завршеното собрание на Западноевропската унија, одбранбено-воена организација на европските земји во чија работа Република Македонија учествуваше како посматрач, изразена е...

„Селаните на Св. Марина, Јамчишта и други села од Сланицата му донеле на Апостол писма испратени од андартите со потпис: "Ваш брат по вера Костас Акритас". "Братот по вера" ​​ги предупредуваше да не испраќаат до европејците жалби и протести против "војниците на верата", бидејќи непослушните ќе бидат убивани. "Нема да бидат поштедени и жените и децата; ние ќе ги исечеме на парчиња. Ќе убиваме секој кој е против нас ", - завршуваше писмото на капетан Акритас. Писмата носеа дата од 7 февруари 1906 година.“ – сведочи во своите спомени американскиот новинар и писател Алберт Сониксен. 

„Во овој дом сретнав еден редок човек во нашата земја, еден благороден странец, кој со право го дише нашиот воздух, кој со алал го јади нашиот не баш така сладок леб. Тоа е доктор Николај Незнобински (Никола Незлобински – н.з.)  сјаен и лекар, и научник и јавен деец. Иако не основач на овој дом, тој е необично заслужен за таа установа, бидејќи го донесе во сегашна состојба и како некаков  подвижник постојано во неа работи предано и чудесно со невидена љубов према ближните. Покрај Струга тој под своја управа ги има поликлиниките во Охрид и Кичево, па пак стигнува да го направи потребното, иако нема повеќе лекари или официјално лице за службена преписка.’ – пишува еден од водачите на српската пропаганда во Македонија и дописникот на Политика меѓу двете Светски војни Григорије Божович.

„Со спомени за боречките подвизи и за страдањата на (македонскиот народ-н.з) се полни не само планините и населените места на Македонија, но и нејзините бројни езера - Охридско, Преспанско, Костурско, Врабченско, Островско, Ениџевардарско, Дојранско, Лагадинско, Арџанско, Аматовско. Револуционерниот гениј на (Македонецот – н.з) не ги остави неискористени и овие затворени водни пространства, со кои природата го зголемила богатството и разновидната убавината на инаку неговата злосреќна татковина. Брановите на некои од изброените езера ќе го разнасат својот шепотот за легендите на изминатите револуционерни години и ќе напомнат на поколемијата за прекрасните дела на предците. Брановите само на некои ..., зашто дел од езерата во некогашниот Солунски револуционерен округ веќе не суштествуваат. Не постои и најпрославеното меѓу нив, Ениџевардарското. Исушено и претворено во работна земја, денес тоа е само географски спомен. И, сепак, иако не одбележано во мапата на Македонија, тоа ќе продолжи да живее во историјата на македонските ослободителни борби и со ништо не може да се избрише од човечката меморија“ – пишува  Х. Силјанов за почетоците на борбата на македонските чети со андартите во Ениџевардарското Блато.