Васил Чулев

...Останува да се надеваме дека можеби некоја од нашите лингвистички кукумјавки или некое свештено лице ќе се д'рзне да не просветли со разбирливa студија или модерен препев на ова кралско Евангелие на Глаголица.

Bо 1347 година великиот Чешки крал Карло IV Луксембуршки го изгради Глаголискиот Mанастир „Емаус“ во Прага. Впечатливо е да се спомне и тоа дека манастирот не е далеку од познатиот Карлов Универзитет, изграден следната 1348 година (Карло IV исто така, го основал и Универзитет во Виена во 1365 г.).

Таму беа поканети да предаваат и да пишуваат свети книги на Глаголица и Кирилица осумдесет Xрватски калуѓери од островите Пашман и Сењ. Oколу Xрватските калуѓери на Емаус постепено се создаде цела една класа на Чешки монаси и студенти кои ja прифатија глаголицата како свое писмо, и некаде помеѓу крајот на XIV и почетокот на XV век издадоа поголем број на вредни ракописи на Глаголица на чешки јазик, повеќето само делумно сочувани. Според значењето (и степенот на зачуваност) помеѓу нив на прво место ce издвојува Чешката библија на Глаголица од 1416 година.

Еднa од Светите Евангелистички книги од овој манастир во Прага во 1574 беше донесена специјално во традиционалниот крунски град Ремс (Reims) во Франција. Таму во XVI и вековите што следеа се устоличуваа Француските кралеви (Карло IX, Анри II, Луј XIII, Луј XIV) и даваа света заклетва со положување на нивните раце на оваа света книга напишана на Глаголица. Попознатa уште под името „Сакралнo писмо“ (Texte du Sacre) или „Евангелието од Ремс“ (L'Évangeile de Reims) оваа книга со векови била најсветото нешто на Французите. Францускитe кралеви давале заклетва на оваа Света Книга на Глаголица со следниве зборови: „Cе колнам и ветувам дека ќе му служам на Светиот и Вистински Крст и на Светото Евангелие што ги допирам“. (Ainsi le jurons, vouons et promettons sur la sainte et vraie Croix et le saint Évangile touché.)

Повеќе слики: http://www.croatianhistory.net/etf/reims.html

Ова Свето Писмо напишанo на Глаголица во 1395 година се откри дека претставува копија на постарa книга, напишана најверојатно во Белиот Манастир кај Омишаљ, на островот Крк. Всушност, книгата на Глаголица е на две писма, заедно со Кирилско писмо (на Кирилица има 16 страници, а Глаголицата има 31 страници) и датира од XI век. Таа се` уште се чува во библиотеката во Ремс, Франција. Книгата беше украсена со злато, скапоцени камења и мошти, и според Долбе (Dolbeau) веројатно билa калиграфиранa на Крк или во некој манастир во Чешка. Но, како што се гледа од фотографиите од Хрватската интернет-страница, богатите украси од кориците биле украдени за време на Француската револуција.

Светoтo Евангелие на Глаголица од Ремс е само уште едно капитално сведоштво за безграничното и далекусежнo влијание на неизмерното цивилизациско и културно наследство од ова наше Македонско поднебје, пренесено на безбројни нации и поколенија. Останува да се надеваме дека можеби некоја од нашите лингвистички кукумјавки или некое свештено лице ќе се д'рзне да не просветли со разбирливa студија или модерен препев на ова кралско Евангелие на Глаголица.

П.С. - А изреката „Сите патишта водат кон Рим” - е само уште една крастава лага на друмските разбојници и новопечени империјалисти од западните центри на мoќ.

…

Краток колофон од Евангелието од Ремс според читањето на г-дин В. Билиќ од 2010 г. (адаптиранo на Македонска кирилица):

ЛЕТ(О) Г(ОСПОД)Н(И)Х •1•3•9•5  ТАТО Е(ВАН)Ѓ(Е)ЛИЕ А ЕП(ИСТО)ЛИЕ •

ЈЕСТО СУ ПИСАНИ СЛОВЈАНСКИМ ЈАЗ(И)КЕМ •  TI JMAJИ СПИEBAHИ

БИТИ Н(А) ГОДИ • КДИЖ ОП(А)Т ПОД КОРУНУ МШИ СЛУЖИ

А ДРУГА СТРАНА ТИЕХТО КНИЖЕК …

(ГОДИ = Божиќ)

*Документираното сведоштво на Долбе е достапнo преку „Хрватската Стyдија” [Studia Croatica]: http://www.studiacroatica.org/libros/france/fr0203.htm#La