НИЗ СТРАНИЦИТЕ НА МАКЕДОНСКИОТ ПЕЧАТ ВО АВСТРАЛИЈА

Развојниот пат на информативните гласила после Втората светска војна се совпаѓа со раз­вој­ниот пат на македонските доселеници на петтиот континент. Во основа тоа се совпаѓало со развојот на настаните во земјите на Балканот, а уште повеќе за­ви­се­ло од текот на настаните околу Македонија.

Затоа, медиумите на Македонците во Австралија се од посебен интерес и имаат повеќекратно значење. Нивната историја и развоен пат се бурни и многу интересни. Тие имале и имаат посебна важност и играле и играат огром­на улога во ин­­фор­мативната дејност на Македонците во новата средина. Таков е случајот со весникот „Македонски глас“ (1957-1959)  од Сиднеј.

Имено, по престанувањето на првиот мамедонски весник „Македонска искра" во јануари 1957 година, во февруари истата година, како двоброј за февруари и март во Сиднеј се појави „Македонски глас^“. Весникот излегуваше како двоброј, макар што беше најавено дека ќе излегува еднаш месечно. Во првата година се издадени пет броја и тоа покрај вториот април-мај, третиот за јуни-јули, четвртиот за август-септември, петиот за октомври-ноември. Во втората година е отпечатен шестиот број за декември-јануари, а по подолга пауза во јуни 1958 година е отпечатен последниот седми број.

Според публикацијата „Македонскиот иселенички печат“ весникот „Македонски глас^“  се печати на среден формат (28,5x44,5 см.) со латиница. Само главата на весникот, односно клишето, е со кирилица, на кое стои дека е ова единствен македонско-австралиски комерцијален и социјален весник. Најголемиот број текстови се на македонски јазик, со употреба, или со големи примеси на леринскиот и костурско-птреспанскиот народен говор, а има текстови и на англиски јазик, што е придонес од лингистички аспект.

Бројот 2 за април и мај 1957 година е отпечатен на четири страници. На првата страница во текстот под наслов „Отворено писмо до целата македонска емиграција^“, покрај другото, се вели: „Од името на Македонско-австралискиот народен сојуз и од името на новиот весник „Македоиски глас^“, ние Македонците во неговата управа преку неговите страници сакаме да ја поздравиме целата емиграција во Австралија со желба за добро здравје. На Шестата конференција во јануари е донесено решение да престане да излегува весникот „Македонска искра^“, а да започне да се печати „Македонски глас“, како нов весник. Тој не е приватен весник, туку е на целата македонска емиграција и треба да се знае дека ние сите не сме само добри Македонци, туку и добри Австралијци”.

Исто така, на првата страница е поместен пригоден текст за народната архитектура проследен со фотографии од манастирот „Свети Наум Охридски” во Охрид, а е дадено и поздравното писмо до колективот на весникот „Македонски глас“ испратено од истакнатиот иселеник Стојан Србинов.

Втората страница е резервирана за активностите на македонските доселеници во Австралија. Покрај другите текстови, заслужуваат внимание информациите за одржаните пикници во Аделајд на 1 јануари 1957 година на кој се собрале 550 души, потоа во Мелбурн во месноста Калорама што е одржан на 31 декември 1956 година, а на кој се собрале над 500 луѓе. И третата и четвртата странида се исполнети со голем број информации од животот и активностите во македонските колонии, а има и бројни други вести.

Третиот број за јуни и јули 1957 година е со ист формат како и вториот, а има 6 страници. Целиот е посветен на 45-годишнината од Илинденското востание. Притоа, на првата страница е поместен текст под наслов: „Гоце Делчев-бесмртен водач на македонското национално револуционерно движење", што е просдеден со фотографии од Гоце Делчев, Мирка Гинова и Јане Сандански. Во^: продолжение се дадени текстови за Крушевската република, за Илинденското востание во народните песни, како и бројни информации од македонските колонии ширум Австралија, меѓу кои и текстот за велосипедистот од македонско потекло, Алек Лазич, кој постигнал видни резултати во австралискиот спорт.

Шестиот број е отпечатен како двоброј за декември 1957 и за јануари 1958 година, на 4 страници и на ист формат како претходните броеви. На насловната страница е објавено дека Седмата конференција на Македонскиот народен согјуз во Австралија ќе се одржи на 4, 5 и 6 април 1958 година во Сиднеј. Во продолжение се поместени и бројни честитки по повод Новата 1958 година, текстови од севкупното живеење во македонските колонии, а се објавени и изводи од книгата на македонскиот писател Владо Малески „Младоста на Фросина“.

Бројот 7 од јуни 1958 година е последен отпечатен број на весникот   „Македонски глас“. Тој е печатен на 4 страници, ист формат и ист квалитет на хартијата како предходните броеви. Во него е даден пригоден текст по повод завршувањето на 7-та конференција на МАНС со извештаи од повеќе членови, кои зборуваат за проблемите, значењето, перспективите, обврските и финансирањето на весникот, а е поместена и Резолуцијата. На Конференцијата е избрана и управа која имаше задача да го уредува весникот, чиј список е објавен во овој број. Тоа се: уредник Мик Веловски, секретар Џон Пизарков, благајник Коста Валами, редактор Горѓи Стојковски, а се одредени и осум дописници од разни градови ширум цела Австралија.

ХИСТОРИСКИ БИЛТЕН" (1959) — МЕЛБУРН

Во почетните години на организираното живеење во далечна Австралија, одвреме-навреме се печатеа некои изданија по повод некој настан, за да се објави некое соопштение, или да се прокоментираат некои прашања. Едно од таквите македонски гласила во Мелбурн е таканаречениот „Хисториски билтен“ (1959).

За разлика од претходните билтени, тој има форма на весник 36x74 см. На главата на „Хисториски билтен“, кој ни’ беше на увид, од јули 1959 година и број 2 волум. 3, стои дека е специјално издание на Македонската православна општина „Свети Ѓорѓи“ за Мелбурн и Викторија, сето тоа на македонски со латиница. Потоа на левата страна е дадено соопштение за подготовките за Илинден, а десно е објавено дека по повод Илинден на Радиостаницата ЗАК, во сабота на 1 август, ќе има македонска радио програма од 10,30 до 11 часот на која ќе има македонска музика и кус говор. Билтенот е печатен со примеси од леринско-костурскиот говор, а има текстови и на англиски јазик.

На првата страница од „Хисториски билтен“ е поместена фотографија од Македонската православна црква „Св. Ѓорѓи“ од Мелбурн, со текст дека темелот за црквата е поставен и дека се бара материјална помош од сите Македонци без разлика од кој дел доаѓаат. Во продолжение е поместено официјалното соопштение за изградбата на црквата и тоа: на македонски латиница и кирилица исто и на англиски јазик, како и текстот по повод 56-годишнината од Илинденското воетание. На инглиски јазик, пак, се поместени текстовите под наслов „Македонската народна илинденска епопеја“ и „Меморандум и текстови на асоцијацијата на Македонската православна црква. “Свети Ѓорѓи“.

Инаку, во тој период црквата ,,Св. Ѓорѓи“ стана црковен и национален темелник што ги поттикна Македонците низ светот да се зближат, да постигнуваат подобри резултати и да се афиримираат себеси и македонската вистина во новата средина. Затоа со право се вели дека историјата на црквата ,,Св. Ѓорѓи“ е многу бурна, таа има големо значење и силно влијание врз организирањето и работењето на, речиси, сите црковни општини во Австралија и пошироко.

Првата македонска црковна општина  „Свети Ѓорѓи“ во Мелбурн

Паралелно со заживувањето на црковниот живот, се преземени чекори и за развивање на културно-просветни, спортски и други активности, бидејќи таа уште со самото формирање беше замислена како црковно-просветна институција на македонците доселеници, особена таа беше центар за печатење на голем број македонски иселенички информативни гласила во демократска Австралија.

Продолжува

Пишува: СЛАВЕ КАТИН
www.slavekatin.com