Темата на Обединетите Нации за Светскиот ден на бегалците 2020 година, „Секоја акција сè брои“, ја зајакнува потребата за сочувство и инклузивност.

Додека ја одбележуваме 76-годишнината од маките и масовните изнесувања од Егејска Македонија (денешна северна Грција) на илјадници македонски деца наречени „Деца бегалци.“

„Жал ми е што морам да речам дека ова е уште едно поглавје од модерната и одлучувачка историја за која не сè разговара толку колку што треба. Грчката влада мора да стигне со времињата за да сфати дека човечката трагедија не значи влегувајќи во изјави за хоминеми и негирања. Доколку сè сериозни со нивната цел за да одат напред, владата мора да ја поправи оваа состојба и тоа започнува со признавање на незгодни историски вистини“, рече Претседателот на ОМД Методија А. Колоски.

Обединетата Македонска Дијаспора (ОМД) ја повикува Грција да го укине законот за амнестија од 1982 година со кој сè исклучуваат грчките граѓани од македонска етничка припадност, како и законодавството донесено во 1985 година со цел да се вратат одземените имоти, но само на „Грците по род“.

Крајот на Втората светска војна не донесе глобален мир; ја предизвика Грчката граѓанска војна, која траеше од 1944 до 1949 година. Во овој период, македонските деца беа насилно протерани од грчките воени сили од северна Грција (Егејска Македонија). Повеќе од 44.000 македонски деца бегалци (на возраст меѓу 2-14 години) беа раселени и преместени во локации како Скопје, Белград, Будимпешта, Прага, Букурешт, па дури и подалеку од Москва, Варшава и Ташкент. Денес, нивните потомци престојуваат во Австралија, Канада, САД, Полска, Унгарија, Чешка, Германија и други земји.

Во 1947 година, тие што сè бореа против грчката во егзил влада, контролата на Грчката православна црква и грчките монархистички сили во Граѓанската војна, беа лишени од грчкото државјанство и имот и на крајот им беше одземено правото за да сè вратат во земјата. Како резултат на тоа, децата бегалци сè соочија со константна дискриминација од страна на грчката влада, кулминирајќи во 1982 година кога грчкиот парламент го донесе Закон 1540  – законодавство со кое сè дава амнестија и репатријација на сите политички бегалци кои заминаа за време на Граѓанската војна. Но, дури и до денес, законодавството не сè однесува на децата раселени од Грција, особено за грчките граѓани од македонска етничка припадност.

Грчката влада им забрани на децата бегалци да сè вратат во Грција затоа што нивната цел беше да ја населат територијата на Егејска Македонија во Грција со „чисти“ Грци. Ова не само што укажува непочитување на основните и меѓународно загарантираните човекови права, ОМД верува дека тоа исто така покажува основно занемарување на човековото достоинство, покажувајќи и недостаток на сочувство. Децата бегалци биле присилени да растат раселени од домовите, семејствата и пријателите. До ден денес, многумина од нив носат длабока траума заради тие тешки времиња, честопати надополнувајќи сè со неможноста да сè вратат и повторно да сè поврзат со нивните корени. 

Понатаму, почнувајќи од анексијата на Егејска Македонија од страна на Грција според Договорот од Букурешт во 1913 година, грчката влада и Грчката православна црква ја поддржаа политиката на систематско и присилно асимилирање, и културен геноцид на македонското малцинство во северна Грција. Ова е дел од нивниот обид на тврдење дека Грција е етнички хомогена нација, и покрај доказите за спротивното од американскиот Државен секретаријат, Британската канцеларија за надворешни работи и Комонвелт, Амнести Интернешнл, Хелсиншки Воч, Советот на Европа, ОБСЕ и Обединетите Нации. 

Според оваа политика на асимилација, Македонците во северна Грција биле предмет на етничко чистење, политички прогон, затвор и вознемирување. Нив, исто така, им сè ускратуваат основните слободи, како што сè:

1. идентификување себеси како Македонци и можноста на држење македонски имиња;

2. зборување или изучување на македонски јазик;

3. искажување на нивната македонска православна верска припадност, вклучително и држење литургија на нивниот јазик;

4. споделување на нивната етничка македонска култура со своите сограѓани;

5. формирање етнички македонски културни здруженија; и

6. правење на петиции до грчката влада за надомест на нивните поплаки и повреди.

На овој Светски ден на бегалците, ја препознаваме долгата борба на Македонците за основните човекови права како што сè слободата на здружување и етничката припадност, без оглед каде живеат во светот. Особено, ја признаваме траумата на децата бегалци и ги повикуваме демократските влади да одговорат на конструктивни начини за да помогнат со нивното лекување.