СЛАВЕ НИКОЛОВСКИ – КАТИН

(ДЕЛ ОД КНИГАТА „СВЕТОТ  НА  ДЛАНКА“)

ПО ПАТЕКИТЕ НА ИСУС ХРИСТОС

Според библиските преда­нија во Ерусалим во текот на вековите доаѓало до судири меѓу разни вероисповеди за поседување на правото на светите места. Во црквата на Светиот гроб, местото каде што Христос е погребан и вос­крес­­нал, најсветото место за христијаните, во текот на овие расправии, свештениците се тепале, па дури и се убивале едни со други. 

Се смета дека Крим­ска­та војна барем делумно била предизвикана од рас­правиите меѓу европските сили кои поддржу­ва­ле разни цркви и настојувале да докажат дека имаат право над светите места. И денес, многу земји овде градат цркви во својство на амбасади, обидувајќи се на тој начин да го обележат своето присуство на Све­тата земја. Стратегиското значење на оваа зем­ја повторно се буди. Израел повторно стои на гра­ницата меѓу Европа, Азија и Африка. Спро­тив­ста­вувањето на интересите на разни цркви кои постојат  во Светата земја и денес е очи­гледно.

Така, за да се влезе по покус пат во црквата на Светиот гроб, треба да се минат капиите на Коп­тската и на Сириската црква. Но, грчките свеш­теници не се во добри односи со коптските и за да дојдат во црквата и да вршат богослужба, мора да ја минат целата чаршија од Стариот град, при што се разминуваат со трговците и со многубројните туристи.

 При нашата посетана Јерусалим доз­навме дека уште од времето на осман­лис­киот период, со генерации, клучот од црквата на Све­тиот гроб се наоѓа во сопственост на едно мус­ли­манско семејство кое секое ут­ро ја отвора глав­ната врата и на тој начин „е најден ком­промис“ да се избегнат расправиите меѓу хрис­тијанските ис­поведи околу тоа кој би требало да се гри­жи за клу­чот, а со тоа и за Црквата. Затоа со пра­­во се вели дека, како и речиси сѐ друго во овој дре­вен Свет град, и самата историја на Ерусалим е проткаена со неизвесности и спротив­ности.

Во текот на престојот во Ерусалим ја посетивме и Гатсеманската градина. Во неа се зачувани седум маслинови дрвја стари околу 2.000 години. А тука, во прекрасната базилика, се наоѓаат и остатоците од не­ко­гаш­­ната карпа каде што се пресувале маслинките. Таа уште се вика и Базилика на агонијата, зашто според библиските преданија од Новиот завет, Исус често доаѓал да се моли на карпата, а тука ги до­жи­веал и најтешките мигови во неговиот живот, кога по­чувствувал дека ќе биде жртвуван. Според би­блис­ките преданија, со Исус таа вечер биле не­го­вите ученици Јакоб, Петар и Јован кои требало да би­дат будни и да се молат за него. И додека Исус ја из­говарал молбата „Боже, ако не можеш да го отфрлиш ова од мене и ако мора да бидам жртвуван, то­гаш јас сум подготвен да го прифатам тоа“, не­го­ви­те ученици трипати заспивале и трипати тој ги будел.

Исус Христос

Домаќините ни раскажуваа дека сегашната базилика е изѕидана во 1919 година и во нејзината изградба се вклучиле 12 нации од исто толку земји, поради што таа денес се нарекува и „Црква за сите народи“. Таа е изградена без прозорци, со што уште при првата посета се забележува мрачната атмос­фера со која се доловуваат најтешките часови на Исус. Не се зборува додека се стои до олтарот, зад кој се видливи остатоците од некогашната карпа. Тука е и Црквата на солзата – Dominus Flevit. Таа, всушност, претставува превртена солза, зашто спо­ред преданијата тука Исус ја проронил првата солза за тагата по Ерусалим, за кој претчувствувал дека ќе биде разурнат по неговото жртвување и вос­крес­ну­вање.

И покрај сите историски искушенија, во Еру­са­лим се слушаат и еврејски и христијански и мус­лимански проповеди. Има, навистина, и прок­летства. Меѓутоа, исконската човечка желба за мир секогаш мора да смета на суровата реалност. Сите светски проблеми, недоразбирања и историски (не)правди се преплетуваат во ерусалимскиот микрокосмос. Затоа, Ерусалим е град над градовите. Па не еднаш ќе чуете дека сѐ додека тој постои, со сите свои псалми и прок­лет­с­тва, ќе постои и оваа наша цивилизација; несоврше­на, можеби и болна, но единствена што ја имаме.

Оние кои суштествувале под сонцето на Све­тиот град кажувале дека животот во Ерусалим е тежок. Можеби смртта е лесна. Затоа илјадници лу­ѓе доаѓаат во Ерусалим со една единствена желба - да умрат во него.

При нашата посета на Израел тргнавме по патеките на Исус Христос. Така, меѓу другото го посетивме јужниот дел на котлината низ ко­ја тече реката Јордан. Тоа е значаен историски простор за трите религии. Имено, најголемата оаза во Ју­деј­ската Пустина е Ерихон. Денес, тој град е под па­лестинска автономија, во јужната Јорданска до­ли­на, на крстопатот кон Ерусалим и Бет Шеан на ис­точната страна на Јордан. На арапски овој град се на­рекува Ериха.

Иако се наоѓа длабоко во пус­ти­ната, сепак, Ерихон ги има најбогатите извори со вода, што овозможија оваа населба да се претвори во една од најпродуктивните во производството на земјоделски производи. Тука се произведуваат сите видови овошје, а растат и најубавите цвеќиња.

За туристите и за дру­гите посетители Ерихон е привлечен заради богатата историја. Тоа е прв град освоен од Џошуа, што е опфатен во територијата на племето Бенј(џ)а­мин. Локацијата на тогашниот антички град била на северозападниот дел на сегашниот северен Ерихон. Затоа, ова место е едно од најголемите пре­диз­вици за археолозите, зашто со ископините се откриени остатоци од повеќе периоди. Откриени се и изворите на Елиша, а западно од градот се Херодовите западни палати од периодот на Макабите. Има остатоци од синагоги изгра­дени во шестиот век со мозаичен под. Во не­по­средна близина на Ерихон, пак, протекува и реката Јордан, која подолу се влева во Мртвото Море.

Тука, на реката Јордан до градот Ерихон, според библиските преданија, е местото каде што Јован Крстител го крстил Исуса Христа. Но, тоа место сѐ уште не е отворено за крштевање на хрис­тијаните кои доаѓаат овде. Тие се крстат, според оби­чајот од библискиот период, во реката Јордан, на местото во непосредна близина на Галилејското Езеро.

Црквата на сите нации