|
||||
Свадбени обичаи од село Баница |
Кај момчето свадбата започнува во среда. Кај момата во петок. Кај момчето го шијат знамето – го шијат золвата (сестра или братучетка) и 4 моми. Бајракот – црвена крпа со срмени телови прекрстени и во средината изрезана книга. Врз книгата китка невен. Значаење: да се како китката, црвени и млади. По краевите шијат листови од бршлен, со памук меѓу листовите. Знамето се зашива на прачка (стап) најгоре има крст, врз него се става црвена волна, за да изгледа црвено. Утрото се праќа момче (шафер) девер да сече дрва (сачки) за готвење. Потоа момите одат кај него со леб и вино во чутура, а по патот пеат: Керо ле, мари Керано! Ато свадба да иде!Малку поигруваат и се враќаат. Шаферот ја носи чутурата, а момите се натоварени со сачките. Во средата наутро свекрвата облечена во невестинска облека, оди да го кани целото село при што вели: „Да дојдете да си грабнете костење“! Тоа е поканата. Тие што одат носат жито, пченица, грав, јаболка, ореви, лешници, костени. На земјата има послана нива черга на чардакот, секоја што доаѓа го носи во решето подарокот и вика: „И-ху-ху“. И го префрлува високо. Момите, невестите и децата се грабаат да фатат орев или нешто друго. 1. Срден баба, не срди се, дос, дос, 2. Добила баба до две аспри, дос дос, Во петок наутро една мома оди да кани кај страната на момата. Таа вели: „Да дојдете да си грабнете костене“. Поканетите носат жито и пченица, грав, мисир. Кај момата и кај момчето месат фурни леб и 7-8 тепции со колачиња. Ги шарат со замба или со мисурка (колку белези толку деца ќе има невестата). Ги разнесуват на сите куќи по 6 моми од двете страни. Во саботата кај момата нема ништо. Кај момчето колат брави (12 или 4). Готват за ергени, роднини, комшии. Шаферот кани со паур ракија од калај, врзан со китка и црвен копринен конец. Свират свирки: зурла и тапан. Играат оро. Во недела рано во мрак засвирува свирката и мажите го бричат зетот: паднатата коса ја крие мајка му во сандак, за да не направат магија (да не останат бездетни или да не може да се соберат). Не го пуштаат надвор да излезе, исто и момата, за да не се сретнат. Кај момама друшките преспале и утрото кога се мие и пеат: Мари са уми, Јанке, уплети, Тешки вежди повенала.Косата и ја плетат на една плетенка со 6 делови. Врз косата стават црвен конец-копринен или богасија со два три реда мониста, и прочелник со сребрени крупни пари. За конецот закачуваат ушинки (убетки) со висулки. По крајот на конецот има широк ширит – уја. За ујата се зашива подмет – бело парче платно, опшиено со пари, кое минува под шијата за да го држи конецот. Врз конецот се става туљпан, бело тенко платно, „за да се гледа косата“ – вели баба Митра. Краиштата се врзуваат под брадата. Ја закитуваат на главата со две китки, од двете страни по една, да гледаат на горе, летно време со китки, а зимно време со шимшир со сончогледови семки, расцепени и заводени на листовите. На средијата туљпанот се прицврстува на главата со сребрена кокупка (игла со топче). Пред очите на невестата се става превез долг до појасот, црвен и врз него златен направен од момите. На рацете носи голем прстен со „шапка“ од свекорот. Кога ја облекуваат и пеат: Мари кој ти ле рече, девојку, Од записите на Евгенија Несторова. Од почетокот на 20 век. |