|
||||
| Бистра Планина |
|
Песната ја напишал То́мо Смилја́ниќ-Томо Смилевски, познат по прекарот Брадина, е роден во селото Тресонче (Мијачија) во 1888 година. Во македонските извори датумот на раѓање се дава како 13 јуни 1888; во некои странски/англиски биографии стои 18 јуни 1888 (разлика може да е поради различни календарски записи). Тој е од старото семејство Брадиновци, името „Брадина“ произлегува од неговиот прадедо.
То́мо Смилја́ниќ-Томо Смилевски, Брадина, Тој бил етнограф, филолог, поет, прозаист, драмски автор, просветен работник и публицист; во 1924–1929 бил уредник и основач на серијата „Biblioteka Makedonija“ во Скопје (подоцна „Starovremska biblioteka“). Неговата библиографија вклучува повеќе дела (раскази, етнографски студии и драми). Томо напишал студија/статии за Ѓорѓија Пулевски,(Томо и Ѓорѓиа се Мијаци) т.е. тој го истражувал и публицирал на таа тема (постојат референци дека првата студија за Пулевски настанува во 1927 и е потпишана од Томо Смилјаниќ/Bradina). Така, логично е да се каже дека постои културно-интелектуална врска (Томо како истражувач/интерпретатор на Пулевски), но нема доказ за потомство. „Песмарица“ на Томо Смилјаниќ (Брадина) содржи делови насловени „Старовремски мотиви“, а оваа песна конкретно се вика „Бистра Пла̀нина“ Стилот на печатот, украсната иницијала и правописот („је“, „ћ“, „њ“) се типични за србизираната кирилица од 1920-тите, што ја користел Смилјаниќ под тогашната југословенска редакција. Темата и мотивот „овчари“, „колиба“, „Бистра планина“, „моја невеста во жупни места“ се карактеристични мијачки и галички мотиви, со силна етнографска боја. Овој стил, иако формално печатен на јужно-српски стандарден јазик, по својата суштина и лексика е македонски народен поетски израз. Тоа е една од причините зошто Смилјаниќ денес се смета за важна фигура во македонската културна традиција, иако во своето време бил обврзан на тогашните официјални јазични стандарди. „Бистра Пла̀нина“ се појавува во делот „Старовремски мотиви“ во „Песмарица“ (Скопје, 1926/1929), заедно со други песни инспирирани од селскиот живот во Мијачија, љубовни, пасторални и патриотски мотиви. Овој дел е особено познат бидејќи претставува литерарна мост-подготовка кон подоцнежниот македонски поетски реализам. Томо Смилјаниќ - Брадина починал на 10 мај 1969 година во Белград. |














