Во текот на Втората светска војна, периодот од 1941 до 1944 година е особено тежок за жителите на Битола. Тоа е период испонет со тешки напори, жртви и страдања на населението. Времето под окупација, испонето со прогони, конфискации, чести блокади, затвори и интернации, остана во мрачно сеќавање кај населението како во градот така и во битолските села. Секако во трајно, тажно и мачно сеќавање ќе остане 11 март 1943 година кога е извршен геноцид над 3762  битолски Евреи, од кои 1684 малолетници. Окупацијата и низата злосторства извршени во градот уште еднаш ја изневерија и обезвреднија човековата култура, свест и хуманост.

Драган Китаноски, етнолог, кој направил истражување за демографскиот состав на населението во Грција во последниве 90 години, вели дека во 1912 година на територијата на Македонија заземена од грчките војски имало над 700 македонски населби

Деновиве, како резултат на одредени општествено политички превирања во нашата држава, во телевизиска емисијата се наметна едно прашање: Што се денешните Македонци? „Дали се АНТИЧКИ МАКЕДОНЦИ или ПРАВОСЛАВНИ ХРИСТИЈАНИ?“

Славната француска артистка Сара Бернар (1844-1923), дивата на францускиот театар на крајот од 19 и почетокот на 20 век, иако во поодминати години и со ампутирана нога, престојувала во Битола за време на Првата светска војна за да ги посети француските војници кои војувале на Солунскиот фронт. Таа ја посетила болницата и пред болните пеела и извела некоја точка, а се смета дека била и во театарот во Битола каде требало да изведе точка пред граѓаните на Битола, кој во тоа време уште бил познат како Мал Париз на Балканот.

Мила ми мајко, Јас сум прв твој син и мој долг е да бидам околу тебе, за да не чувствуваш потреба од ништо. За твојата беспределна љубов, за илјадите неволи и сраданија, за безбројните бессони и машителни ноќи, поминати некогаш над леглото над твојот мал, слабичок Луле, јас должам најголеми грижи и неизмерна синовска љубов. Но, можам ли, кога ги чувствуам болките на нашата измачена Татковина, да не се оддадам со љубов на најверен син на нејзиното свето дело? - Маките на татковината се повеќе од сите страданија на секоја наша мајка. И јас - без ни најмалку да те навредувам - се чувствувам повеќе син на втората моја мајка - Македонија, отколку на тебе, која си ме родила. Те молам - во името пак на моите свети чувства кон тебе - да не жалиш, ни да плачеш за мене. Најдоволен ќе се чувствувам, ако ти со своето држење бидеш за пример на другите мајки и сопруги.

Програмски цели на ВМРО - Демократска партија за македонско национално единство

Новинарите се вознемирија, а јавноста се изненади од последните партиски обединувања и прегрупирање кај ДП, ЛП, СМ и СДС. Таквите турбуленции неочекувано предизвикаа внатрешнопартиски потреси во политичкиот живот после локалните избори.

За секој македонец кој го почитува идеалот на ВМРО!

Македонска национална програма

Македонска нација

Со стопанскиот развој кон крајот на XIX и почетокот на XX век бројот на населението во Битола постојано се зголемувал. Тој бил вистински космополитски град, во кој живееле Македонци, Турци, Власи, Евреи и др. Употребата на различни јазици и животот кој се водел во градот, за намерните и случајните минувачи, туристи и патеписци, преставувал откритие и бил спектакуларно атрактивен. Некои од патеписците поради го споредувале градот со тогаш многунациналниот град Шангај во Кина, некои поради културниот степен со „Мал Париз“, а некои поради ориенталниот амбиент и со „Мал Цариград“.

Во 1912 година во Прага е организирана еден од најголемите соколски слетови на кој учествувале гимнастичари од многу словенски држави. На овој слет учествувале и Македонците од Османлиското царство и тоа неколку месеци пред Балканските војни.