Имам прочитано постови од некои Грци кои ги исмеваат Македонците дека не можат да читаат букви од таканаречениот „грчки“ јазик, пронајдени на разни антички македонски камени артефакти.

Современиот грчки јазик има два дела:

1.  Писмениот дел, а под тоа мислам на буквите од новогрчката азбука. Денешната таканаречена грчка азбука воопшто не е грчка; тоа е адаптација на античката феникиска азбука што ја користеле древните градски држави. Грците ги зедоа овие писма од црквата на Патријаршијата во Истанбул, која беше византиска, а не грчка црква. Грција има своја црква која е независна од црквата Патријаршија во Истанбул.
2. Говорниот дел, а со тоа мислам на демотикискиот јазик што го зборуваат Грците денес, бил прифатен од Грците веднаш по создавањето на Грција за прв пат во 1832 година. Демотиките се засновале на македонскиот јазик коине. Грците, исто така, го усвоиле јазикот Катаревуса, мртов атички јазик, кој се обиделе да го воскреснат за да го заменат демотикиот, но не биле успешни.

А зошто Грците се обидоа да ги заменат Демотиките? Затоа што не беше чисто; содржеше македонски зборови.

Но, пред да зборувам за грчките јазици, дозволете ми да ги потсетам Грците, оние кои не ја знаат нивната вистинска историја, на некои факти. Кога првпат била создадена Грција, таа немала национален јазик. Како можеше? Во тоа време во Грција не живееле Грци. Грција штотуку беше создадена за прв пат од негрчкиот народ кој зборуваше албански, влашки, турски и македонски јазик.

Но, бидејќи мнозинството од првите Грци биле Албанци, Грција размислувала да го користи албанскиот јазик како свој национален јазик. И зошто не треба? Мнозинството од нејзиниот народ зборуваше албански. Во тоа време Атина беше претежно албанско село со околу пет илјади жители. Зошто националниот јазик да не биде албанскиот? На крајот на краиштата, Грците ја усвоија фустанелата која беше албанска за нивната национална воена униформа, која и денес се носи во некои кругови во Грција.

Меѓутоа, иако луѓето од новоформираното грчко кралство биле од многу различни етникуми, секој со уникатен јазик и култура, Големите сили им ја всадиле идејата дека тие се потомци на античкиот народ кој живеел во тој регион пред повеќе од два милениума.

И така, по речиси една деценија размислување за тоа кој јазик да го користат, грчките власти конечно решија да го усвојат јазикот коине како литературен јазик на нивната нова нација. Тие ги игнорираа сите живи и живи народи јазици во корист на античкиот коине, кој го презедоа од фанариотите од Истанбул.

Фанариотите биле група христијани, регрутирани од сите балкански етникуми, главно од богатите класи на христијански семејства. Нивната база се наоѓала во областа „Фанар“ или светилник во Истанбул. Овие луѓе во тоа време работеле за Отоманската администрација и воделе дипломатија, управувале со отомански бродови, воделе банки и служеле како амбасадори на Отоманската империја. Тие биле задолжени и за собирање даноци од Христијанскиот Милет за Османлиите. Со други зборови, фанариотите ги извршуваа сите работи што не им беше дозволено на отоманските муслимани внатре и надвор од Отоманската империја.

Јазикот коине бил стар јазик што го користел балканскиот народ уште од античко време. Тој бил користен од македонскиот двор во Пела малку пред времето на Филип II, а подоцна и од Александар Велики за да комуницира со надворешни лица од различните градски држави. Првично коине бил јазик на интелектуалците, но извесно време подоцна станал јазик на администрацијата и трговијата.

Во Македонија, коине бил строго јазик на образованите и го користеле судските администратори и меѓународните трговци. Кога коине пристигна во Македонија, таа веќе беше „лингва франка“ на администрацијата и трговијата во источниот медитерански свет.

Којне во тие денови беше како англискиот денес. Во Европа, на пример, земјите имаат свои јазици кои ги користат за да комуницираат дома, но на меѓународно ниво го користат англискиот за да комуницираат со други земји.

Александар Велики прв го извадил Којне од медитеранскиот свет во Азија, Африка и другите светови што ги освоил.

Меѓутоа, вистинските херои за успехот на Којне биле наследниците на Александар, Антигонидите, Селевкидите и Птоломејците. Познато е дека Птоломејците не само што инсистирале да користат коине туку и одбиле да научат кој било друг јазик; дури ни јазиците на тие луѓе со кои владееле.

Поддржан од македонските Птоломејци, јазикот коине навистина созреал во Александрија во Египет каде што се користел како официјален јазик во александриската библиотека и музеј. Дури и Библијата била преведена од хебрејски на коине.

Клеопатра VII била единствената македонска суверена од династијата Птоломеј која го прекршила Птоломејското владеење и научила неколку јазици меѓу кои и египетски.

Јазикот коине бил толку длабоко вкоренет во старите македонски империи што и откако биле освоени од Римјаните продолжил да цвета. Коине го зборувале римските интелектуалци дури и во Рим. Речиси сите антички литературни дела биле напишани на коине.

Да не заборавиме дека во текот на македонскиот и римскиот период коине, и покрај популарноста кај образованите и елитата, останал јазик на администрација и трговија. Којне никогаш не бил јазик на обичниот народ.

По поделбата на Римската империја на Источна и Западна, коине повторно се појавила и го заменила латинскиот како административен јазик на Источното Римско (Византиско) Царство.

Којне остана активен и служеше на администрацијата и трговијата на византискиот свет повеќе од еден милениум.

Интересно, коине, исто така, стана административен и трговски јазик на христијаните во Отоманската империја и продолжи да постои во Патријаршијата во Истанбул во комерцијален и административен капацитет меѓу христијаните за време на отоманското владеење како што имаше за време на византиското владеење.

Дозволете ми да ги потсетам и Грците дека во 19 век, за време на отоманскиот пад, фанариотите беа многу за соборување на отоманската администрација. Идејата беше да се собори османлискиот султан и неговата муслиманска власт и да се замени со христијанска власт. За жал, големите сили не ја фаворизираа таа идеја и таа не успеа. После тоа, Фанариотите тесно соработувале со Големите сили за да го основаат Грчкото Кралство.

За оние Грци кои инсистираат дека Грците денес го зборуваат истиот јазик како и државите од античките градови, еве неколку едноставни и вообичаени секојдневни зборови на англиски, античко поткровје и модерни коине;

Македонски Катаревуса (Античко Атик) Димотики (Коине)

Дали звучат како да се исти?

Нека им е познато на сите Грци дека јазикот коине му припаѓа на сиот источномедитерански народ; не само на модерна Грција.

Современа Грција го зеде јазикот коине за себе, кој по права им припаѓа на сите источномедитерански луѓе... и сега го нарекува грчки.

Само затоа што Грција го усвои коине како литературен јазик за својата модерна нација, не го прави грчки. Коине еволуираше како јазик на администрација и трговија во целиот Источен Медитеран и како таков им припаѓа на сите луѓе во Источниот Медитеран.

Ако некој треба да бара заслуга за ефективноста и долготрајниот опстанок на Којне, тоа треба да бидат античките Македонци, Птолемејците, кои инсистирале да го користат и збогатат.

Причината зошто современите Грци денес можат да читаат текстови пронајдени на антички македонски камени артефакти е затоа што тие го научиле јазикот коине на училиште, исто како што јас го научив англискиот јазик во училиште и сега можам да читам и пишувам на англиски. Тоа, сепак, не ме прави Англичанец. Со истото размислување, современите Грци и неодамнешните потомци на Албанците, Власите, Турците и Македонците немаат никаква врска со античките градски држави и античка Македонија. Го зборуваат својот грчки јазик и знаат да читаат и пишуваат бидејќи сето тоа го научиле на училиште. 

Ристо Стефов