Германците, односно Вермахтот и Гестапо во Втората светска војна имале одлични информации за теренот во Македонија, каде што Македонците незванично ги признавале како посебен народ.

Почетоците на српската пропаганда во Македонија започнува кон средината на XIX век. Тоа најдобро се гледа од извештајот на тајниот агент на српската влада во Македонија, Стефан Верковиќ од 1862 година. Во неговиот извештај тој говори за првите задачи на српската пропаганда сред Македонците: будење на нивната слaвјанска свест преку отворање училишта на славјански јазик и воведување црковнославјански наместо грчки јазик во црквите како и испитување на можностите за евентуално кревање на едно вооружено востание во Македонија.

ПЕТКО Р. СЛАВЕЈКОВ,
“МАКЕДОНСКОТО ПРАШАЊЕ “: ТИЕ СЕ ИСЦЕЛО МАКЕДОНЦИ, ЗАКЛУЧУВААТ МАКЕДОНИСТИТЕ, И ПОСОЧУВААТ РАЗЛИКИ МЕЃУ МАКЕДОНСКОТО И БУГАРСКОТО НАРЕЧИЕ

ПЕТКО РАЧЕВ СЛАВЕЈКОВ:
НЕКОИ МАКЕДОНСКИ ПАТРИОТИ ИМААТ ПРЕЦИЗНА МИСЛА:
“МАКЕДОНЦИТЕ НЕ СЕ БУГАРИ” И УПОРНО НАСТОЈУВААТ ДА СЕ ЗДОБИЈАТ СО СВОЈА ОДДЕЛНА ЦРКВА И ГО ИСТАКНУВААТ МЕСНОТО МАКЕДОНСКО НАРЕЧЈЕ КАКО ЛИТЕРАТУРЕН ЈАЗИК

“Изучувањето на  Бугарската граматика во македонските училишта е еден од најтешките предмети за учениците, заедно со тоа е и најбестолковен. Тој им одзема доста долго време, и тоа не им пречи пак да немаат поим од граматиката. Тоа произлегува од несообразноста во граматичките форми на досегашните издадени буг.(арски) граматики со оние на македонското наречје. Тоа ми даде повод од време уште да обрнам внимание врз нашето наречје и да го подведам под граматички форми и пра-вила. Го имам веќе наредено првиот дел за граматиката, и од успехот што го покажаа учениците во изучувањето на овој предмет по моите записки, наполно се убедив во постигнувањето на мојата цел.

“Треба да одбележам дека со заземањето на учителската должност од г. Мачуковски секој велеше оти како родум Македонец новиот учител ќе ги задоволи претензиите  на извесниот кружок - да им се предава на учениците на македонското наречје, претензии што не  беа споделувани од другите солунски граѓани надвор од кружокот, кои, праведно би било да се одбележи, беа во разногласје со овој кружок само затоа што на децата им се даваа учебници бесплатно од отпуштените од Настојателството на Читалиштето, додека учеб-ниците на македонското наречје требаше да се плаќаат, а и учителот Мачуковски првите учебници ги наоѓаше позабабавни за учениците.”

„Решението за Македонското прашање во корист на Бугарија, порано во Софија изгледаше едноставно и лесно. На Србија како на војнополитички фактор му се придаваше многу малку значение. После трагичните настани во Македонија (Илинденското востание н.з.)..., под влијание на страшната реалност Бугарите во кнежевството почнаа озбилно да размислуваат и полека ја увидуваат неопходноста од договор со Србија заради заштита на своите интереси во Македонија.“ – пишува К. Бербенко во својата новинарска анализа „Срби и Бугари“.

“Ете што ми велеше многу пати еден мој сонародник и соотатковинец (се однесува на учителот Димитрија Миладинов, н.б.)...со воспомнувањето на неговите многукратни полни со мудрост разговори, кои имав чест да ги слушам...

Војската на Орхан I, султан на новосоздадената држава на Османлиите во Мала Азија, веќе во 1352 година година ја зазела тврдината Цимпе на Гелиполскиот Полуостров, а две години потоа, по еден силен земјетрес, ја освоиле и тврдината Галипол. Со овие територијални освојувања Османлиите создале мостобран за натамошно освојување на Балканот.

ЗАПИС
ОД УЧИТЕЛОТ  ЃОРЃИЈА  МАКЕДОНСКИ:
СЛОВЕНСКОТО ПИСМО ГО ИЗУЧИВ ОД ТАТКО МИ ДИМИТРИЈА МАКЕДОНСКИ, ЗАШТО СМЕ МАКЕДОНЦИ